تین‌نیوز |
بحث حریم خصوصی بودن یا نبودن داخل خودروها با گذشت چند روز از صحبت‌های سردار منتظرالمهدی، سخنگوی ناجا که اعلام کرده بود خودرو حریم خصوصی نیست، همچنان داغ است و با وجود اینکه رای وحدت رویه دیوان عدالت اداری صراحتا اشاره کرده که داخل خودرو حریم خصوصی است و هر گونه بازرسی آن باید با حکم قضایی باشد، هنوز هم جمعی از مسوولان انتظامی و قضایی بر خصوصی نبودن حریم خودرو اصرار دارند.
به گزارش روزنامه اعتماد، بحث حریم خصوصی نبودن خودرو در روزهای گذشته چنان انعکاس و بازتابی در فضای مجازی داشته و با مخالفت‌های گسترده‌ای از سوی کارشناسان رو‌به‌رو شده که مسوولان قضایی و نیروی انتظامی را وادار به واکنش کرده است. پایگاه اطلاع‌رسانی معاونت فرهنگی قوه‌قضاییه درخبری به نقل از حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر هادی صادقی، معاون فرهنگی قوه‌قضاییه با اشاره به صحبت‌های اخیر برخی مسوولان و مدیران درباره تعریف حریم خصوصی و موضع‌گیری‌ها درباره فعالیت ضابطان امر به معروف و نهی از منکر «حریم خودروها» را «حریمی عمومی» عنوان کرد.
صادقی در این زمینه گفت: همان‌طور که پیش از این هم درباره خودرو و حفظ حریم خصوصی در وسایل نقلیه گفتم، فضای خودرو به دو بخش پیدا و پنهان تقسیم میشود که بخش پنهان که به‌طور عادی ناپیداست، مانند صندوق عقب، به‌عنوان حریم خصوصی تلقی میشود و این مفهوم شامل بخش پیدای خودرو که بدون تفتیش قابل رویت است، مانند جایی که سرنشینان خودرو می‌نشینند، نمی‌شود. وقتی چیزی در معرض دید عموم قرار دارد دیگر خصوصی نیست و جزو حریم خصوصی به حساب نمی‌آید، مانند نمای ساختمان‌ها یا پنجره‌ای که پرده بر آن افکنده نشده یا شخصی در برابر پنجره خودنمایی کند و خود را در معرض دید عموم قرار دهد.
صادقی گفت: در ماده 5 قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر در سال 94 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و ابلاغ شد، قانونگذار ابتدا بیان می‌کند که در اجرای امر به معروف و نهی از منکر، کسی نباید متعرض جان و مال و مسکن و شغل و حریم خصوصی افراد شود، مگر در مواردی که قانون تعیین می‌کند، اما قانون در تبصره به صراحت بیان می‌کند که اماکنی که بدون تجسس در معرض دید قرار می‌گیرند، مانند مشاعات ساختمان‌ها، هتل‌ها، بیمارستان‌ها و نیز وسایل نقلیه، مشمول حریم خصوصی نیست.
ملاک درباره حریم خصوصی توسط قانونگذار به خوبی و شفاف بیان شده و متوجه نمی‌شویم که چرا برخی بر سر این مساله هر از چندی هیاهو به راه می‌اندازند، در حالی که باید تابع قانون بود. علاوه بر این سرهنگ محمد ترحمی، معاون حقوقی پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا نیز در روز گذشته به موضوع قانونی بودن تفتیش خودروها پرداخته و به ایسنا گفت: «ماده 4 قانون ناجا صراحتا وظایف نیروی انتظامی را مشخص کرده و ما بر اساس این وظایف اقدامات خود را انجام می‌دهیم.
جنس ماموریت‌های ناجا اجرای مقررات است و هیچ اصراری به انجام اقدامات غیراز آنچه که قانون منتشر کرده، نداریم. در تبصره ماده 5 قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر حریم خصوصی و حریم عمومی تعریف شده و بر اساس آن «اماکنی که بدون تجسس در معرض دید عموم قرار می‌گیرند، مانند قسمت‌های مشترک آپارتمان‌ها، هتل‌ها، بیمارستان‌ها و نیز وسایل نقلیه مشمول حریم خصوصی نیست.»وی افزوده است: در قانون حمایت از آمران معروف و ناهیان منکر که در سال 94 به تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی رسید، صراحتا بر این موضوع تاکید شده است.
در ماده یک این قانون و تعریف از امر به معروف و نهی از منکر آمده است: در این قانون، معروف و منکر عبارتند از هر گونه فعل، قول یا ترک فعل و قولی که به عنوان احکام اولی یا ثانوی در شرع مقدس یا قوانین، مورد امر قرار گرفته یا منع شده باشد. همچنین در ماده 5 قانون حمایت از آمران معروف و ناهیان منکر نیز این‌طور آمده: در اجرای امر به معروف و نهی از منکر نمی‌توان متعرض حیثیت، جان، مال، مسکن، شغل و حریم خصوصی و حقوق اشخاص گردید، مگر در مواردی که قانون تجویز کند. بنابراین ناجا کاملا خود را مقید به رعایت حریم خصوصی می‌داند.
وی افزوده است: با استناد به قانون، وسایل نقلیه جزو حریم خصوصی نبوده و باید شهروندان همان‌طور که مقررات را در محل‌های عمومی رعایت می‌کنند در خودرو نیز حفظ کنند یعنی مواردی چون کشف حجاب، نحوه پوشش، ایجاد آلودگی صوتی و هر اقدامی که سبب آزار دیگران شود، درون خودرو ممنوع است. وی همچنین در مورد نقاطی از خودرو (مانند صندوق و داشبورد) که قابل رویت نیست و تفتیش آن نیز گفته است: این بخش‌ها قابل تجسس نیست و با توجه به اینکه در دید عموم قرار ندارد اصطلاحا «حرز» گفته میشود. جست‌وجو در این بخش‌ها نیازمند حکم است.
سرهنگ ترحمی در مورد اینکه، آیا داخل خودرویی که از پرده یا شیشه دودی استفاده کرده جزو حریم خصوصی محسوب میشود یا خیر؟ نیز گفت: این خودروها نیز مشمول همین قانون می‌شوند. در مورد شیشه دودی قانونی وجود دارد که باید داخل خودرو از فاصله سه متری دیده شود در غیر این صورت ماموران پلیس راهنمایی و رانندگی با فرد متخلف برخورد خواهند کرد. در مورد پرده نیز عمدتا اتوبوس‌ها چنین شرایطی دارند اما با توجه به اینکه وسیله نقلیه پنجره دارد همان حکم حریم عمومی در مورد آن صدق می‌کند و داخل این وسایل نیز حریم خصوصی نیست.
این اصرار مسوولان قضایی و انتظامی برخصوصی نبودن حریم خودروها در حالی است که تاکنون مراجع تقلید بسیاری از جمله آیت‌الله مکارم‌شیرازی، آیت‌الله شبیری‌زنجانی، آیت‌الله نوری‌همدانی و… نیز برخصوصی بودن حریم داخل خودروها تاکید کرده‌اند. آیت‌الله مکارم‌شیرازی در پاسخ به استفساریه‌ای در همین خصوص گفته است: «داخل خودرو جزو حریم شخصی است و دیگری حق ندارد به آن تجاوز کند ولی جهات شرعی مانند حجاب و امثال آن باید در داخل اتومبیل رعایت شود.»
